Solunum Yoluyla Zehirlenmelerde İlk Yardım Uygulaması

Zararlı (zehirli) havanın vücuda solunum yoluyla girmesi sonucu fonksiyon bozuklukları ortaya çıkar. Vücudun işleyişindeki bir takım bozukluklar zehirlenme olarak değerlendirilir. Solunum yoluyla zehirlenme durumunda yapılması gereken ilk yardım uygulaması şu şekilde olmalıdır;

• Her zaman olduğu gibi ilk önce ilk yardımın temel basamakları doğru bir şekilde uygulanır.
• 112 Acil aranarak tıbbi yardım çağrılır ve ayrıca yangın sonucu duman zehirlenmesi olduysa yangın için’de itfaiyeyi aramalısınız. İtfaiye: 110 / Acil: 112 / Zehir Danışma Merkezi: 114 (Bilgi almak için arayabilirsiniz)
• Hastayı bulunduğu zehirli ortamdan uzaklaştırıp açık temiz havaya çıkartın.
• Yoğun duman varsa en az şekilde etkilenmek için mümkün olabildiğince başınızı yere bakık bir şekilde eğik tutun.
• Bulunduğunuz ortamı hemen terk etmeniz mümkün değilse gaz maskesi veya ıslak bezle hem hastanın hemde kendinizin solunumunu korumaya alın.
• Zehirlenme belirtilerini değerlendirin ve tıbbi ekip gelene kadar hastanın başından ayrılmayın.

ZEHİRLENMELERDE GENEL BELİRTİLER NELERDİR?

• Sindirim sistemi bozuklukları: Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal
• Sinir sistemi bozuklukları: Bilinç kaybı, havale, rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk
• Solunum sistemi bozuklukları: Nefes darlığı, morarma, solunum durması
• Dolaşım sistemi bozuklukları: Nabız bozukluğu, kalp durması

Sindirim Yoluyla Zehirlenmeler

Sindirim yoluyla zehirlenme türü en sık rastlanan zehirlenme yoludur. Zehirli mantarlar, kabuklu deniz hayvanları, bozulmuş besinler, ilaç, alkol, ev ve bahçelerde kullanılan kimyasal maddeler (böcek ilaçları, temizlik maddeleri, zehirli otlar vb.) sindirim yoluyla zehirlenmeye neden olabilir. Bazı maddeler (ilaç, alkol vb.) fazla miktarda ya da bir arada alındıklarında zehirlenme belirtileri gösterir.

Sindirim Yoluyla Zehirlenmelerde İlk Yardım

• Bilinç kontrolü yapılır.
• Yaşam bulguları (ABC) değerlendirilir, gerekirse suni solunum ve kalp masajı yapılır. Suni solunum uygulamasında varsa solunum maskesi kullanılır.
• Gerekirse Ulusal Zehir Danışma Merkezi (114) aranır ya da tıbbi yardım (112) istenir.
• Bilinç açık ise ağız su ile çalkalanır, zehirli madde ele temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır.
• Kişi kendiliğinden kusuyorsa mide içeriğinin soluk yoluna kaçmaması için başı yana çevrilir. Çıkan muhteviyat bir kap içine toplanarak hasta ile birlikte teslim edilir.
• Zehirlenmeye neden olan madde ne olursa olsun hasta kesinlikle kusturulmaya çalışılmaz.
• Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir.
• Hasta fazla hareket ettirilmez ve üzeri örtülür.
• Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir.
• Zehirli maddenin türü
• İlaç ya da uyuşturucu alıp almadığı
• Hastanın saat kaçta bulunduğu
• Evde bulunan ilaçlar ve kutuları vb.

Solunum Yoluyla Zehirlenmeler

Zehirli maddenin solunum yolu ile alınması sonucu oluşur. Genellikle zehirli gazlar (karbonmonoksit, karbondioksit vb.), uçucu kimyasal maddeler (yapıştırıcı, tiner, boyalar vb.) kimyasal temizlik maddeleri vb. solunum yolu ile zehirlenmelere neden olur. Solunum yoluyla zehirlenmeler en sık soba ve şofbenden sızan zehirli gazlar, evlerde kullanılan kimyasal temizlik maddelerinin karıştırılması sonucu ortaya çıkan zehirli gazlar nedeniyle meydana gelir.

Solunum yoluyla zehirlenmeleri önlemek amacıyla alınabilecek bazı önlemler

• Şofben/kombi kesinlikle banyo içinde bulunmamalıdır.
• Şofben/kombi iyi çeken bir bacaya bağlanmalı ve havalandırma sistemi yeterli olmalıdır.
• Yakıta uygun soba ve yakma yöntemi kullanılmalı, kömür kullanılıyorsa tam olarak tutuşmadan soba kapatılmamalıdır.
• Evlerde kullanılan kimyasal temizlik maddeleri kullanma talimatına uygun olarak kullanılmalı ve kesinlikle birbiriyle karıştırılmamalıdır.

Solunum yoluyla zehirlenmelerde belirtiler;

• Baş dönmesi, bulantı, kusma,
• Solunum güçlüğü, siyanoz,
• Göğüs ağrısı, çarpıntı,
• Solunum ve kalp durması,
• Özellikle karbonmonoksit zehirlenmesinde cilt ve tırnaklar kiraz kırmızısı renk alır.

Solunum Yolu ile Zehirlenmelerde İlk Yardım

İlkyardım müdahale sırasında kendini korumak için ağzına, varsa maske ya da ıslak bez kapatmalıdır. Patlama ve yangın riskine karşı elektrik düğmeleri açılmamalı, elektrikli aletler ve ışıklandırma cihazları kullanılmamalıdır.

• Zehirlenmeye neden olan gaz kaynağı kapatılmalıdır.
• Hasta temiz havaya çıkarılmalı, çıkarılamıyorsa cam ve kapılar açılarak ortam havalandırılır.
• Yaşamsal belirtiler (ABC) değerlendirilir.
• Gerekirse Ulusal Zehir Danışma Merkezi (114) aranır ya da tıbbi yardım (112) istenir.
• Bilinç açıksa yarı oturur pozisyon verilir.
• Bilinç kapalı ve solunum var ise koma pozisyonu verilir

Cilt Yoluyla Zehirlenmeler

Cilt yoluyla zehirlenme; böcek sokmaları, hayvan ısırıkları, ilaç enjeksiyonları, saç boyaları ve zirai ilaçların deri ile teması sonucu deriden emilmesi ile oluşur. Zehirli madde ile deri direkt temas etmişse ilk yardımcı kendini korumak için zehirli madde ile kesinlikle temas etmemelidir.

Zehirli madde ile deri direkt temas etmişse ilk yardım aşağıdaki gibi uygulanır:

• Yaşam bulguları değerlendirilir.
• Kimyasal madde bulaşmış giysileri varsa çıkarılır.
• Kimyasal maddenin temas ettiği bölge 15 – 20 dakika boyunca bol suyla yıkanır.
• Gerekirse Ulusal Zehir Danışma Merkezi (114) aranır ya da tıbbi yardım (112) istenir.