Köpeklerde Kuduz (Rabies) Hastalığı Nasıl Anlaşılır, Kuduza Karşı Nasıl Tedbirler Alınmalıdır?

Kuduz hastalığı tüm et yiyen hayvanlarda ve tüm sıcak kanlı hayvanlarda görülebilen viral bir hastalıktır. Kuduz hastalığına tüm dünyada rastlanabilir. Fakat ülkemizde de olduğu gibi kedi ve köpeklerin kontrol altında tutulmadığı ülkelerde kuduz hastalığı çok büyük salgınlara neden olabilir.

Kuduz hastalığı ısırma sureti ile bulaşır ve bu yüzden de hastalığın yayılmasında özellikle vahşi ve evcil et yiyenlerin rolü büyüktür. Sincap, yarasa ve mungo gibi bazı yabani hayvanlar hastalık etkeninin depocularıdır.

Hastalığın bulaşması kuduz olan hayvanın ısırması ve bu ısırık sonucu oluşan yaradan ulaşması ile bulaşır. Kuduza yakalanan bir hayvanın salyasında kuduz belirtilerinin ortaya çıkmasından 8 ila 12 gün önce kuduz virüsüne rastlanabilinir. Kuduz virüsü sağlam olan deriden geçemez bu yüzden elinde ya da her hangi bir yerinde kesik veya sıyrık olan bir kişinin kuduz olan köpeğin salyası ya da kanına maruz kalması sonucu kuduz hastalığının kişiye bulaşma riski çok yüksektir.

Kuduz hayvanlar tarafından ısırılan hayvanların hepsi kudurma noktasına gelmez, bu hayvanlardan 1/3’ü kudurma noktasına gelmektedir. Bu durumun nedeni ise hayvanda ısırılan bölgenin damar ve sinirler açısından zengin olup olmamasına, ısırık yarasının derin ve geniş olup olmamasına ya da bağlıdır. Kuduz virüsü hastalığın son evresinde hayvanın salyasında azalır ayrıca fazlaca kanayan yaralarda ısırık yarası çok daha az bir tehlike arz eder.

Kuduz virüsü çok dayanıksız bir virüstür, eğer bu virüs dahanıklı bir virüs olsaydı bugün doğada kudurmayan bir canlı kalmazdı. Kuduz virüsü dezenfektan ya da güneş ışığı ile temaz ettiği zaman çok kısa bir süre içerisinde ölen bir virüstür.

Eğer şüpheli bir yere dokunduğunuzu ya da ısırığa maruz kaldığınızı düşünüyorsanız bölgeyi sabunlu su ile bolca yıkamanız kuduz virüsünü inaktif hale getirecektir. Eğer ısırılan bölge beyne yakın ise virüsün kuluçka süreside o kadar kısadır. Kuduz virüsünün kuluçka süresi 2 hafta ile 3 ay arasında sınırlıdır.

Kuduz virüsü dışkı, idrar, salya ve süt ile kısmen dıaşrı atılır. Kuduz virüsü plasentadan anneden bebeğe geçebilir. Bu yüzden özellikle gebeliklerinin son dönemlerinde ısırılan köpeklerin yavrularının anneden önce kudurdukları gözlemlenmiştir.
Kuduz 2 farklı şekle sahiptir. Bunlardan ilki saldırgan diğeri ise sakin kuduzdur. Köpeklerde saldırgan kuduza çok daha fazla yakalanırlar.

Köpeklerde Kuduz Belirtileri Nelerdir?

• Köpeklerde gerçek olan kuduz belirtileri ortaya çıkmadan önce hayvanda gözlenen en belirgin şey hayvanın olağandan çok daha fazla huzursuz olduğudur.
• Köpek sık sık durduğu yeri değiştirerek kuytu köşelere çekilir, etrafı ile ilgilenmez, normal gıda özelliklerine shaip olmayan nesneleri (taş veya saman gibi) yemeye başlar.
• Isırık yarasını çok fazla yalar ve hatta yarayı kemirircesine ısırabilir.
• Köpekteki cinsel istek normalden daha fazla artar.
• Kuduz olan köpek hem sahibini hem de yaşadığı yeri terk eder ve kilometrelerce uzağa gider ve bir daha da dönmez. Eğer böyle bir durum sadık bir köpekte gözlemlenmiş ise hemen kuduz riski akla gelmelidir.
• Kuduz olan bir köpekte sürekli havlama, uluma ve değişik sesler çıkartma gözlemlenir. Köpeğin uzaktan havlaması ve uluması virüs nedeni ile gerçekleşen ve hayvanın hayalinde oluşan gerçek olmayan objelere verdiği tepki olarak düşünülmektedir. Bir süre sonra ise köpeğin sesi kısık ve boğuk bir ses haline dönüşür.
• Kuduz olan hayvan canlı ya da cansız ayırt etmeden önüne çıkan herşeye saldırmaya başlar. Bu saldırılar sessiz ve ani bir şekilde olur. Bu iç güdüleri o denli kuvvetlidir ki, köpekler çok sevdikleri sahiplerini dahi ısırırlar. Hatta ve hatta uçuşan sineklere dahi tepki gösterirler.
• Kuduz virüsü olmayan yani sağlıklı ve normal köpekler ısırdıkları nesneyi hemen bırakırlar ama kuduz olan köpek hem ısırdığı nesneyi çok sıkı kavrar ve bırakmak istemez.
• Köpeğin yüz ifadesi değişir sert ve hain bir hal alır.
• Köpeğin göz bebeklerinde ufalma, şaşkınlık ve büyüme gözlemlenir.
• Hastalık ilerledikçe köpekte salya akışı başlar.
• Hastalığın sonlarına doğru ise felçler şekillenmeye başlar. Köpekte ilk felç yüz kasları iel yutakta görülür. Daha sonraki günlerde ise felç tüm vücuda yayılır.
• Köpek sendeleyerek yürümeye başlar. Daha sonra hiç kalkamaz ve koma durumuna gelip sonunda ölür.
• Melonkoli döneminden itibaren köpeğin yaşama süresi sadece 10 gün ile sınırlıdır.

Kuduzdan Korunma Yolları Nelerdir?
• Kuduz hastalığının yayılmasında büyük bir rol oynayan kurt, tilki ve çakal gibi et yiyen vahşi hayvanlar ile savaşılması.
• Köpeğinizin düzenli olarak senede bir defa koruyucu aşısının yapılması.
• Başı boş kedi ve köpeklere bakım evi bulunup ya da sahiplendirilip sokaklardan alınmaları.
• Özellikle köpek sahiplerinin kuduz hastalığının belirtilerini çok iyi bir şekilde bilmeleri bu hastalık ile savaşmada anahtar bir rol oynamaktadır.
• Kuduz görülen bir bölge 6 ay boyunca çembere alınıp hayvan giriş ve çıkışlarına izin verilmemelidir.