Hamilelikte Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir, Hamilelikte Kontrol Zamanları Ne Zamanlardır?

Hamilelik ve hamilelik ile bir kadının yaşayacağı safhaları anlayabilmek için ilk önce işe kadın üreme organlarını ve işlevlerini tanıyarak başlanmalıdır. Eğer bir kadın kendi vücudunu özellikle de üreme organlarını tam olarak tanımıyor ise gebeliği ve gebelik sürecinde neler yaşayacağını da tam olarak kavrayamaz.

O yüzden sevgili ipuçları hanımları sizlere gebelikte beslenme ve bakım, gebelikten sonra neler yaşayacağınız, almanız gereken önlemler ve gebelik kontrollerinden bahsetmeden önce kısaca kadın üreme organlarından bahsetmek istiyorum.

Kadın Üreme Organları

Kadın üreme organlarının dış üreme organları klitoris (bızır), küçük ve büyük dudaklar ile haznedir. Bunların dışında kadın üreme organlarının hepsi kadın vücudunun iç kısmında yer alır.

Hazne: Hazne dediğimiz organ iç üreme organlarını dışarıya bağlayan organdır. İlişkinin gerçekleşip adet kanın dışarı atılıp normal doğumun meydana geldiği organdır hazne.

Rahim: Rahim, her ay tekrar ve tekrar gebelik için hazırlanan, bebeğinizin gebeliğiniz süresince yaşadığı organdır. Gebelik durumu oluşmadığı zaman rahim iç yüzeyi soyulur ve adet kanaması olarak dışarı atılır.

Tüpler: Döllenmenin gerçekleştiği ve yumurtalıklardan atılan yumurtayı rahme taşımak ile görevli olan organdır.

Yumurtalıklar: Yumurtalıklarda kadının yumurta hücreleri bulunur. Bu hücrelerden her ay biri olgunlaşmak üzere tüplere atılır. Bunun dışında kadınlık hormonu buradan salgılanmaktadır.

Adet Görme Ve Gebeliğin Oluşumu Nasıl Gerçekleşir?
Ergenlik döneminden itibaren her kadın düzenli bir şekilde her ay yumurtlar. Kadınlık hormonlarının etkisi ile rahmin iç yüzeyi kalınlaşır ve damarlaşması artar bu durum gebelik için hazır olunduğu anlamına gelmektedir.

Hormonlarında etkisi ile atılmış olan yumurta, sperm tarafından döllenmedi ise rahmin kalınlaşmış olan tabakası soyulur ve adet kanı olarak her ay düzenli bir şekilde hazneden dışarıya atılır. Kadın vücudunun ve üreme organlarının geçirdiği bu döngü her ay menopoz durumuna yani kadın adetten kesilinceye kadar devam eder.

İlişki durumu kadının yumurtlama dönemi olan yani adetin 11 ile 16. Günleri arasında meydana gelmiş ise tüplerde yer alan yumurtayı hazneden gelen bir sperm döller.
Döllenmiş olan yumurta ise, tüplerden ilerleyip rahmin içinde bulunan kalınlaşmış tabakaya yerleşir. Bu yerleşme esnasında kadında az da olsa bir kanama görülebilir, bu durumuna halk arasında üstüne adet görme denir. Ve artık gebelik oluşmuştur ve bu oluşan gebelik eğer normal bir gebelik ise 40 hafta kadar sürmesi gerekir.

Gebelik Döneminde Kadında Oluşan Değişiklikler
• Fırçalandığında kanamaya başlayan diş eti hassasiyeti durumu.
• Mide de yanma, hazımsızlık, gaz şikayeti ve ekşimeye neden olan mide kapaklarının gevşemesi durumu.
• Bağırsakların normalden daha yavaş çalışması sonucu oluşan kabızlık durumu.
• Bulantı ile başlayan kusma durumu.
• Göğüslerde hassasiyet ile birlikte başlayan gerginlik ve büyüme durumu.
• Göğüs uçlarında ve çevresinde renk koyulaşması.
• Süt yapımının başlaması nedeni ile göğüslerden süt gelmesi durumu.
• Özellikle ilk ve son aylarda çok sık idrara çıkma durumu.
• Baygınlık ya da çarpıntı hissi.
• Bebeğin büyümesine bağlı olarak oksijen gereksinimi sonucu oluşan nefes darlığı.
• Bebeği dış etkenlerden korumak amacı ile rahmin ağzında oluşan nişan.
• Adet görememe.
• Haznedeki akıntı miktarında her zamankine oranla artış görülmesi.
• Kalsiyum eksikliği.
• Kansızlık yani anemi.
• Ciltte kuruma ve cilt kurumasına bağlı oluşan kaşıntı, çatlaklar ve lekeler.
• Şeker hastalığına karşı yatkınlık.
• 9 ila 12 kilo gram kadar bir kilo artışı.
• Sinirlilik, içe kapanma, duygusallaşma.
• Cinsel istekte azalma ya da artma.

Gebelikte Bakım Ve Beslenme
Gebe olan bir kadın hiçbir öğünü atlamadan sık sık ama azar azar dengeli bir şekilde beslenmelidir.

Et ve et ürünleri ile kuru baklagiller: Bu ürünler her gün olmak şartı ile günde en az 2 öğün yenmelidir. Bu ürünler B vitamini, çinko, demir ve protein bakımından zengin ürünlerdir.

Süt Ve Süt Ürünleri: Bu ürünler günde en az 2 öğün yenmesi gereken ürünlerdir. Özellikle dişlerin ve kemiklerin yapısını oluşturan bu besinler kalsiyumun en iyi kaynaklarıdır. Bunun için özellikle kefir, yoğurt, peynir ve süt tüketimi gebelikte çok önemlidir.

Ekmek Ve Tahıllar: Bu besinler temel enerji kaynakları olduğu için her öğünde ölçülü bir şekilde tüketilmelidir. Fakat özellikle hamilelikte köy ekmeği, tam buğday ekmeği ve tahıllı ekmek yemeye daha fazla dikkat edilmelidir.

Sebze Ve Meyveler: Bu besin grubundan günde en az 3 ila 4 öğün yemeniz gerekir çünkü bu grupta A ve C vitamini gereksinmeleri karşılanır. Özellikle bağırsak faaliyetleriniz açısından bu besin grubunu bol bol tüketmeye çalışmalısınız.
Kuru Meyve İle Kuru Yemişler: Bağırsak faaliyetleri için de gerekli olan bu besin grubu enerji kaynağı olmalarının yanı sıra kalsiyum ve demir açısından da büyük önem taşımaktadırlar.

Su: Her gün 2.5 ila 3 litre kadar yani 10 ila 15 bardak kadar su içilmelidir.

Gebelikte Bilinmesi Gerekenler
Yasal Haklar: Gebe bir çalışan annenin doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere izinleri vardır. Eğer gebe olan annenin durumu uygun ise 37. Haftaya kadar çalışabilir. Bu haftaya kadar çalışmış olduğu günleri yasal olarak doğum sonrası iznine aktarabilmesi için 32. Haftada doktordan çalışabilir raporu alması gereklidir. Doğumdan sonra ise 1 yıl süre ile günde 1.5 saat kadar emzirme izni kullanabilir.

Beslenme: Kahve ve çay türündeki içecekler çarpında yapabildiğinden bu içeceklerden uzak durmak gereklidir. Mercimek, kuru fasulye, nohut, yumurta, tavuk, balık, et, karaciğer, dalak, üzüm, kayısı, ceviz ve pekmez gibi demir yönünden zengin gıdalar bolca tüketilmelidir. Tek besin ağırlıklı kesinlikle beslenilmemelidir. Hem anne hem de bebeğin sağlığı için iyotlu tuz kullanılmalı ve gebelik döneminde kesinlikle oruç tutulmamalıdır.

Hijyen: Gebelikte bol bol ayakta duş alınmalıdır. Gebelik nedeni ile oluşabilecek cilt kuruluğu, çatlaklar ya da kaşıntıya karşı önlem olması için banyodan ya da duştan sonra cildinize uygun yağlı bir krem kullanılmalıdır.

Gebelikte oluşan hazne akıntısına karşı özellikle ütülenmiş pamuklu iç çamaşırı kullanılmalı ve bu iç çamaşırları sık sık temizi ile değiştirilmelidir. Hazneye kesinlikle pamuk ya da tampon konulmamalıdır.

Özellikle gebelikte dişler her öğünden sonra ve yatmadan önce yumuşak bir diş fırçası ile her gün fırçalanmalıdır.

Giyim: Gebelikte kullanacağınız giysiler, büyümekte olan beden ölçünüze göre uygun olan ve pamuklu cinsten terletmeyen giysiler olmalıdır. Kan dolaşımınızı engellememek için diz altı çorap, kemer ve pantolon giymemeniz gerekir. Destekleyici sutyen takmanız sizin için çok faydalı olacaktır. Bunların haricinde giyeceğiniz ayakkabılar alçak ve geniş topuklu olmalıdır.

Gebelik Sürecinde Sağlık Önerileri
Bulantı: Gebelik döneminde özellikle bulantıya neden olan koku ve yiyeceklerden uzak durun. Bulantınızı bastırmak istiyorsanız tuzlu gıdalar yemeye çalışın. Ilık yiyeceklerden uzak durun ve besinlerinizi sık sık olmak şartı ile azar azar yiyin. Katı ve sulu gıdaları aynı anda almayın. Bulunduğunuz odayı daima havalandırın ve bol oksijen ile dolu olmasını sağlayın.

Mide Yanması: Yağlı, gaz yapıcı, mayalı ve hamur işlerinden uzak durun ve normal besinlerinizi azar azar ama sık aralıklar ile yiyin. Yemek yedikten sonra eğilerek iş yapmayın ya da hemen yatmayın. Bol bol su için ve yediğiniz yiyecekleri iyice çiğneyin. Yatmadan önce isterseniz ılık bir bardak süt içebilirsiniz. Yatarken yüksek yastıklarda yatmayın. Tüm bunlara rağmen hala mide yanmanız devam ediyor ise o zaman hemen bir sağlık kuruluşuna gidin.

Basur: Kabızlık çok önemlidir bu nedenle bol bol su için meyve ve sebze yiyin ve bol bol yavaş yürüyüşlere çıkın. Kurutulmuş ve kuru meyvelerde kabızlık sorununu yardımcı olabilir.

Varisler: Bacaklarınız sıkan lastikli çoraplardan kaçının ve uzun süre ayakta durmayın. Ayakkabılarınızda alçak ve geniş topuklu ayakkabıları tercih edin ve dinlendiğiniz zaman ayaklarınızı yüksek bir yere uzatın.

Kansızlık: Doktorunuz tarafından size verilen kansızlık için olan demir ilaçları düzenli bir şekilde kullanılmalıdır. Tahin, pekmez ve kuru üzüm gibi demir içeren gıdalı tüketin. Demir ilaçlarınızı süt, yoğurt, peynir ya da çay gibi gıdalar ile birlikte almayın. Unutmayın demir ilaçları yemek yemeden 1 saat önce ya da yemek yedikten 2 saat sonra alınmalıdır.

Uyku Ve Dinlenme: Gece uykusu haricinde gündüzleri mutlaka 1 saat kadar dinlenmeniz gereklidir. Gebelikte rahatça uyumak istiyorsanız o zaman sol tarafa yatarak sağ bacağınızı hafifçe bükün ve bacaklarınızın arasına ve göbeğinizin altına ince bir yastık koyarak destek sağlayın. Bel ve sırt ağrılarınızı hafifletmek için ise sert bir yatak tercih edin ve masaj yapın.

Eğer çalışan bir gebeyseniz ve sürekli iş icabı oturuyorsanız o zaman muhakkak ayaklarınızın altına bir tabure koyun ve ayaklarınızı yükseltin ayrıca arada bir kalkıp sakin bir şekilde dolaşın.

Ayakta çalışan hamile anneler ise sürekli olarak sabit kalmamalıdırlar ve bulabildikleri her fırsatta ayaklarını yukarı kaldırarak dinlenmelidirler.

Bacak Krampları: Gebeliğiniz döneminde özellikle her gün bol bol süt, yoğurt ve peynir yediğinizden emin olun. Bacaklarınızı sıcak tutun ve yatmadan önce ılık bir duş almayı ihmal etmeyin. Yatarken ya da uzanırken sık sık yatış pozisyonunuzu değiştirin. Kramp girdiği zaman hemen uygun bir krem ile masaj uygulayın. Her zaman için alçak ve geniş topuklu ayakkabı giyin.

Duygusal Durum Değişikliği: Duygusal durum değişikliği gebelik döneminde hormonların etkisi nedeni ile görülen bir durumdur. Açık havada yürüyüş, düzenli uyku ve ılık duş almak rahatlatıcıdır. Bu dönemde yaşadığınız duygu değişikliğini eşiniz ve diğer aile fertleri ile paylaşmak sizi rahatlatacak bir diğer tekniktir. Bunların dışında bu dönemde kendinize özel bir uğraş edinmeniz sıkıntılarınızın azalmasına yardımcı olacaktır.

Cinsellik: Eğer doktorunuz aksini söylemedi ise gebelik döneminde cinsel birleşmenin bir sakıncası yoktur.

Gebelikte Kilo Alımı: Elbette bebeğinizin büyümesi nedeni ile bir kilo alımı söz konusudur. Gebeliğinizin ilk 6 ayında ayda 1 kilo son 3 ayında da ayda 2 kilo almanız çok doğaldır. Fakat bunun dışında fazla kilo alımı hem sizin hem de bebeğinizin sağlığı açısından sakıncalıdır ve her ay düzenli kilo takibi yapmanızda fayda vardır.

İlaç Kullanımı: Gebeliğinizin 4. Ayından itibaren doğumunuzdan sonra 3. Aya dek demir alımı sürdürülmelidir. Demir ilaçlarını eğer isterseniz aile sağlığı merkezinden ücretsiz olarak alabilirsiniz. Gebe kalmadan 2 ila 3 ay önce başlayarak gebeliğinizin 3. Ayına dek folik asit kullanmalısınız. Gebeliğinizin 4. Ayından itibaren tetanoz aşısı yaptırabilirsiniz. Yine bu aşı aile sağlığı merkezinde ücretsiz olarak yapılmaktadır.

Bebek Hareketlerini Takip Etmek: Bebeğinizin hareketlenmesi gebeliğin 18 ila 20. haftalarında başlar. Bazen bebeğinizin hareketsiz olması çok doğaldır çünkü bebeğinizin rahim içerisinde uyku ve uyanıklık durumları söz konusudur. Özellikle yemeklerden sonra ve istirahat zamanlarında hareket izlenimi rahat olmaktadır.
Bebeğiniz 1 gün içerisinde en az 10 defa oynamalıdır, eğer hareketlerinde azalma ya da artma görürseniz hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekmektedir.

Gebelikte Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
• Gebelikte ve emzirme süresi boyunca kesinlikle sigara içilmemeli ve içilen yerlerde dahi bulunulmamalıdır.
• Şeker, hamur işi ve tuzdan uzak durulmalı sadece iyotlu olan tuz tercih edilmelidir.
• Eller her zaman yemek yemeden önce iyice yıkanmalıdır.
• Bulaşıcı bir hastalığı olan kişiden kesinlikle uzak durulmalıdır.
• Gebelik döneminde tansiyon sık sık ölçtürülmeli ve 140/90 ve üzerinde ise hemen hastaneye gidilmelidir.
• Dondurucu gıdalar ile et iyice pişirilmeden yenmemelidir.
• Çiğ yumurta ya da çiğ et kesinlikle yenmemelidir.
• Toprak ya da bahçe işleri ile uğraşan gebe hanımlar muhakkak eldiven giymelidir.
• Kedi ya da köpek gibi tüylü hayvanlardan uzak durulmalıdır.

Gebelikte Tehlike Belirtileri Nelerdir?
Aşağıda belirttiğim durumlardan her hangi biri görülür ise hiç vakit kaybetmeden hem kendi sağlığınız hem de bebeğinizin sağlığı için hemen acilen hastaneye başvurun.
• Tansiyon yüksekliği ve şiddetli baş ağrısı.
• El ve ayaklarda görülen ve geçmeyen şişlikler.
• Bebek hareketlerinde artış ya da azalma.
• Hazneden kan ya da su akması.
• Ateş, titreme ve idrar yaparken yanma hissi.
• Şiddetli kasık ve karın ağrısı.

Gebelik Kontrolleri
Gebelik kontrolleri gebeliğin ilk 3 ayında mutlaka başlamak zorundadır. Hiçbir şikâyetiniz olmasa bile gebelik süresince en az 4 defa kontrole gitmeniz gerekir. Bu kontrol zamanları, 14 hafta içinde, 20 ila 24 hafta arası, 30 ile 32 hafta arası ve 36 ile 38 hafta arasındadır. Ve unutmayın doğum muhakkak bir sağlık kuruluşunda gerçekleştirilmelidir.

Doğum İçin Hazırlık: Doğum zamanı gerçekleşeceği gün için doğuma yakın bir zamanda kendinize bir çanta hazırlayın ve bu çantanın içerisine; pijama ya da gecelik, yedek iç çamaşırı, kısa çorap, sabahlık, diş fırçası, kağıt peçete, hasta bezi, bardak, kaşık, çatal, meyve suyu, süt, derece ve alçak topuklu bir terlik koymayı ihmal etmeyin.

Bebeğiniz İçin Hazırlık: Doğum için bebeğinize; Patiksiz pijama, zıbın, fanila ya da tulum, pamuklu örtü, çorap, başlık, eldiven, hafif bir battaniye ve çocuk bezi hazırlamayı unutmayın.

Normal Doğum Ve Başlıca Belirtileri
Doğum Başlangıç Belirtileri
• Doğum ağrılarının başlaması ile birlikte her 10 dakikada bir geri gelmeleri.
• Hazneden akıntı ile birlikte pembe kan gelmesi.
• Hazneden su gelmesi.

Doğum Ağrısı İle Baş Etmek
• Doğum odasında eğer doktorunuz izin vermiş ise ayağa kalkıp yavaş ve sakin bir şekilde dolaşın.
• Elinizi ve yüzünüzü yıkayın.
• Ağrılar geldiği zaman belinize ve karnınıza masaj yapın.
• Ağrı geldiği zaman burnunuzdan nefes alın ve sanki sıcak bir yemeğe üflermiş gibi dudaklarınızı büzerek nefes verin.
• Ağrılar geçtiği zaman derin derin soluk alıp verin.
• Ağrı odasında güzel şeyler düşünün onu elinize alıp emzirdiğinizi hayal edin.
• Ağrılarınız ve kasılmalarınız sıklaşmaya başladığında ise nefesinizi ağızdan alıp, yine ağızdan üfleyin.
• Ağrı geldiği zaman eliniz ile yatak kenarlarını kavrayın ve sıkın.
• Sancı odasında doktorunuz size söylemeden ıkınmayın.
• Doktorunuzdan izin almadan tuvalete gitmeyin.