Domates Nasıl Kızarır?

Domates yetiştirilmesi en basit ve en zevkli bitkilerden biridir. Yeşil renkte oluşan domates, nasıl oluyor da büyüyüp olgunlaştıktan sonra kırmızı domates oluyor diye aklımıza bir çok soru gelmektedir. Domates Nasıl Kızarır diye sormak yerine domatesin rengi neden kırmızıdır sorusunun yanıtına bakmak lazımdır. Konunun devamında domatese kırmızı rengi veren madde hakkında daha geniş bilgi bulacaksınız.

Önce domates nasıl yetiştirilir ona bakalım

Domatesin tarihi adlı makalemizi de size tavsiye ederim. O yazımızda domatesi ilk kimlerin bulduğu ve domates tüketmek Osmanlıda neden yasaktı gibi bir çok bilgi bulabilirsiniz.

Ayrıca domates vitamin deposu bir meyve diyebiliriz domateste ne vitamini var adlı makalemize de bir göz atabilirsiniz.

Dalından alınan kıpkırmızı domatesin keyfini başka hiçbir sebze insana veremez. O domates daha yemeden, tadını bile almadan insanı mutlu etmeye başlar. Hem domates yetiştirmenin kolaylığı, toprakta saksıda her yerde domates yetiştirilebilmesi de bunu insanlar arasında yaygınlaştırmıştır.

Domates ekmek için öncelikle toprak önceden gübre ile bir süre beslenir. Bu gübreleme ve toprağı besleme işlemi ilkbahar aylarında başlamalıdır. Eğer fide yetiştirilmeyecek dışarıdan satın alınacaksa çok büyümüş fideler alınmamalıdır. Genellikle ilk defa domates yetiştirme işine giren herkes bu konuda bir hata yapar. Fide seçerken daha küçük, daha genç fideler tercih edilmelidir. Bu fideler toprağa daha kolay tutunur ve daha kolay uyum sağlar. Büyük fideler aynı şekilde yetişmeyebilir. Büyük fideler gibi ince fidelerden, çiçek açmış fidelerden de kaçınmak gerekir. Çiçek açmış fidenin toprağının değiştirilmesi çiçeklerini düşürür ve domates çıkaramaz.

Fideyi kendiniz yetiştirmeyi tercih ettiyseniz saksıyı bol güneş alan bir alana yerleştirmeniz gerekmektedir. Toprağı soğukta kalan fideler çok yavaş büyümektedir. Saksıda çıkan fideleri düzenli bir şekilde sulamak gerekir. Düzenli sulanmayan fideler büyümez. Fidenin alt kısımlarında kalan yaprakların makas yardımı ile alınması fidenin büyümesini hızlandırır. Eğer fide saksıda ise fidelere her gün ufak tokatlar atmak fidelerin gövdesini güçlendirir. Bu ufak vurma işlemi rüzgârın fideye yaptığını yapmak içindir. Sirkeler gibi hareketler yapılabilir. Eğer fide toprakta ise buna gerek yoktur. Yine eğer fideler toprakta ekili ise az sulansa da kâfidir. Ancak saksıdaki domatesin haftada birkaç gün sulanması gerekir. Domatesleri almaya başlayıncaya kadar bol bol sulayıp, domatesler çıkınca sulama miktarı azaltılır.

Domates fidesinin yanına sırık fasulyesi, patates, rezene ve dereotu gibi bitkiler ekilmez. Bu bitkiler birbirlerinin gelişimini engeller. Fidenin budama işleminde ise fidenin kalan kısmına yararlı olacak şekilde yapılır. Fide saksıda büyüdüğü için ne kadar güçlü olursa o kadar iyidir. Domates fidesinin çiçek açmayan kısımları ve çok uzunsa üstten bir kısmı budanabilir. Bu kısımlar besini alıp domateslerin geç büyümesine sebep veren kısımlardır. Gereksiz bölümlerin atılması büyümeye ihtiyacı olan bölgelerin daha çabuk ilerlemesini sağlar.

Domates nasıl kızarır?

Domatesin yemyeşil bir şekilde çıkması ve daha sonradan kıpkırmızı bir hal alması uzun süre insanları hayret içerisinde bırakan konulardan biridir. Ancak bitkilerle ilgili her konuda olduğu gibi bunun da bilimsel bir yanıtı mevcuttur.

Bitki hücrelerinde plastit adı verilen organeller bulunmaktadır. Bu organeller 3 farkı görev grubuna ayrılmıştır. Bunlar enerji bölümü, besin deposu ve renk bölümü olarak özetlenebilir. Renk pigmentleri ise insanlar da dahil olmak üzere her canlıda vardır. Yeşil rengini veren kloroplast plastiti güneş ışığını alıp enerjiyi depolar ve içerisinde bulunduğu bitkileri yeşil rengine büründürür. Domatesin içinde ise kromoplast denen plastit bulunmaktadır. Bu plastit her bitkide farklı pigmentler ile birleşerek değişik renkler oluşturur. Limona sarısını, havuca turuncusunu veren madde bu maddedir.

Peki, domates nasıl olurda, önce yeşil büyüyüp sonra kırmızı bir hal alır? Bu sorunun cevabı da plastitlerde saklıdır.Peki Domatese renk veren pigment nedir? Plastitler zaman içerisinde birbirlerine dönüşebilirler. İlk zamanlarda domatesin yeşil olmasının sebebi içinin büyümesi içindir. Yeşil renkteki domates daha hızlı enerji ve besin depolayacağından iç kısmının daha hızlı büyümesi sağlanmış olur. Ancak sonraları bu enerji ihtiyacı giderek azalır ve domateste bir denk değişimi gözlenir. Zaten kırmızılık domatese olgunluk evresinde eklenen bir özelliktir.

Yeşil bir şekilde toplanan domateslerin kızarması içinde güneş altında bekletilmesi gerekmektedir. Güneş altında bekletilen domatesler bir süre sonra kızarmaya başlayacaklardır. Domatesi kırmızı hale getirmenin bir başka yolu ise onu sararak bekletmektir. Domatesi sararak beklettiğimizde de bu bir takım gazların salınımını engeller ve domatesin kırmızılaşmaya başlaması anlamına gelir. Domates kırmızı hale gelmek zorunda değildir. Bu sadece insanlar domatesi kırmızı bir şekilde kabul ettiklerinden daha sonrasında alışamadıkları bir olaydır.

Yeşil domates ile kırmızı domates arasında büyük bir tat farkı yoktur. Yeşil domateste salata, yemek ve bunun gibi her gıda içerisinde kullanılabilir. Dünyanın çeşitli yerlerinde domates yeterince güneş alamayan bölgede yetiştiriliyor ise kırmızı olması beklenmez ve hep yeşil olarak hasat edilir.

Domatese renk veren pigment

Domatese kırmızı rengi veren pigmentin adı Likopendir. Kısaca likopen nedir?

Likopen, parlak kırmızı bir karotenoid pigmenttir, domates ve diğer kırmızı meyvelerde bulunur. Likopen insan vücudunda bulunan en yaygın karotenoiddir ve en güçlü karotenoid antioksidanlardan biridir. İsmi, domatesin Latince ismi olan Solanum lycopersicum’den türetilmiştir. Kaynak