Bebeklerde Uyku Eğitimi

Bebeklerde uyku problemini ortadan kaldırmak için uyku eğitimi şarttır. 2 yaşını dolduran bebeklerde uyku eğitimi vermeniz zorlaşacağı için küçük yaşlarda başlanması en uygunudur. Bebeklerde uyku eğitimi için en iyi zaman ilk 3 ayını doldurduktan sonradır. Yalnız şunu da unutmayın uyku eğitimi döneminde bebeğinizde hastalık veya diş çıkarma dönemindeyse başlanmamalıdır. Bu dönemlerde bebeğiniz hassa ve narin oldukları için başka bir zorluğu kaldıramayabilir. Bu durum hem sizin hem de onun açısından zor olabilir. Peki bebeklerde uyku düzeni nasıl sağlanır? Gelin cevaplarına hep birlikte bakalım.

Bebeklerde uyku eğitimi: Uykusuzluk sorunları

Bebeğim uykuya dalmıyor diyorsan doğru yerdesin. Öncelikle bebeğin neden uyanmış olacağını kendinize bu soruları sorarak bulmaya çalışın. ”Acaba bebek odası çok sıcak veya soğuk olabilir mi’’, ”Altı ıslanmış olabilir mi’’, ”Gazı veya sancısı mı var’’, ”Diş çıkarma sorunlarımı yaşıyor’’, ”Aşırı veya az mı beslendi’’, ”Kötü rüya mı gördü’’, vs. gibi sorular size yanıtı verecektir.

Bebeklerde uykusuzluk sorunlarının başında sağlık sorunları, huzursuzluk, açlık, ıslak bez, dış etkenler ve alışkanlıklar gibi faktörler başta gelir. Tabii bunlarla da sınırlı değil birçok etken olabilir. Gelin hep birlikte bebeklerde uykusuzluk sorunlarına bakalım.

Bebeğin aç mı?

Yenidoğan bebeğin midesi küçük olduğundan 2-3 saate bir acıkırlar. Acıktıklarında ister istemez uykusunu bölüp beslenme ihtiyacı duyarlar. Tabi sadece emzirmeniz yetmiyor! Beslenmeden sonrada gazlarını çıkarman gerekiyor. Buda hem annesine hem de yenidoğan bebek için uyku düzeni yok demektir.

Bu nedenle bebeklerde uyku eğitimine ilk 3 aydan sonra başlanmalıdır dedik.

Bebek ıslak bezi sevmez

Altını ıslatan bebek huzursuz olacağı için uyku problemi yaşayabilir. Bebek uyumadan önce altını mutlaka temizleyin. Altı ıslanan bebek huzursuz olunca uyanacaktır. Sizde ışığı fazla açmadan, onunla konuşmadan hızlıca altını değiştirip bebeğin yeniden uyumasını sağlamalısınız. Aksi taktirde uykusu açılır ve yeniden uyutmak için yeni bir savaşa girersin.

Savaş kelimesini seçmem umarım size itici gelmemiştir.

Aşırı yorgunluk

Genellikle ‘’iyice yor gece çok uyusun’’ cümlesini çok duyarsınız değil mi? Cevabının ‘’evet’’ olduğunu buradan duydum. Lakin çok yorulan bebek huzursuz olur ve uyku sorunu yaşar. Bebeklerde vakit geçirmek güzel aktiviteler yapmanız çok güzel ama aşırı yormadan kaçınınız.

Dış etkenler

Bebeklerin uyku soru yaşama sebeplerinden biride dış etkenlerdir. Peki ne tarz etkenler bunlar. Fazla ışıklı bir ortam, gürültü ve soğuk ortam.

Bebek odasında onun uyuması için uygun ışıklandırma yapılmalı. Onun dikkatini çekecek oyuncalar ortadan kaldırılmalı. Odasına gelen sesleri durdurmalısınız. Örnek televizyon sesi, kardeşlerinin oyun sesi veya sizin konuşmalarınız.

Oda sıcaklığı 21 derecede tutmanız iyi olur. Türk ailelerinde bebeğim üşür mantığı ile kat kat giydirme alışkanlığı vardır. Bebeğin uyku zamanı gelince günlük kıyafetlerini çıkarıp pamuklu gece tulum/pijama giydirin. Sizleri kınamıyorum aynısı bende yapıyorum. Biz Türkler çocuklarımızın üstüne çok düşen milletiz ve bunla gurur duyurum. Başta Almanya olmak üzere Avrupa’daki birçok ülkede aile kavramı çok azdır. 18 yaşını dolduran çocuklar evden hemen ayrılırlar.

Nereden nereye geçtik özür, gene çenem düştü!

Uyku sorunu alışkanlıklar

Bebeklerin iyi derin bir uyku çekmemelerinin sebeplerinden biride alışkanlıklardır. Bebeklerde uyku eğitimi konumuzu uygulamaya başlayınca bazı alışkanlıkları bırakmanız veya değiştirmeniz gerekecek. Uyku eğitimine başlamadan önce bebeğinizi uyutmak için kullandığınız ‘’emzirerek, sallayarak, koridorda omzunuzda taşıyarak, biberon vererek, arabasında gezdirerek’’ uyuttuysan bebek ona alışmıştır. O yöntemlerin dışında uyutmaya çalışmanız bebeğin alışkanlığını bozacağı için uyku sorunu yaşayabilir.

Bu videoyu da mutlaka izleyin. Pınar hanım işinize yaracak birçok bilgi paylaşmış.

https://www.youtube.com/watch?v=MxaTAEKwidI

Bebeklerde uyku eğitimi: Uyku saatleri

Bebeklerin uyku saatleri büyüyüp geliştikçe değişecektir. Yenidoğan bebeğin midesi küçük olduğundan çabuk acıkırlar. Beslenme ihtiyacından dolayı ilk 3 ayda uyku süreleri çok azdır.

Gelin hep birlikte sıkça karşılaştığım soruların ‘’2 aylık bebek kaç saat uyur’’, ‘’3 aylık bebek ne kadar uyur’’, ‘’6 aylık bebek kaç saat uyumalıdır’’ vs. cevaplarına ve bebeklerin uyku sürelerine bakalım.

• Yenidoğan döneminde bebekler günde toplam yaklaşık 11-18 saat uyurlar. 3 veya 4 kez gündüz uyumaları da vardır.
• 2-3 aylık dönemde 3-4 saat aralıksız uyur ve beslenmek için uyanır. Aktif uyku %43’e düşer.
• 3 aylık olduklarında bebeklerin %71’i tüm gece boyunca uyurlar.
• 4 aylık dönemde, geceleri daha uzun; gündüzleri daha kısa uyurlar.
• 6 aylık periyotta 5-6 saatlik uyku döngüsünde 1-2 kez uyanırlar. Uyandıktan sonra bebeklerin 1/3-1/2’si kendi kendine yeniden dalarlar. Günde toplam yaklaşık 11-14 saat uyurlar ve bu bebeklerin %84’ü tüm gece boyunca uyuyabilir.
• 10 aylık bebeklerin 90%’ı tüm gece boyunca ve günde ortalama 10-13 saat uyurlar.
• 12 aylık bebekler günde toplam yaklaşık 10-13 saat uyurlar.
• 18-21 ay arası gündüz uykusu teke düşer.
• 21-36 ay arası çocukların büyük kısmı günde 1 kez yarım saat ile 3 saat arası öğlen uykusuna ihtiyaç duyarlar.
• 2 yaşında günde 10-12 saat uyurlar.
• Oyun çağı çocukları ise gün içinde 12-14 saat uyur. 1-3 kez gündüzleri uyurlar; ancak bunun akşam uykusuna yakın bir dönemde olmamasına özen gösterilmelidir.
• Okul öncesi dönemde ise geceleri 11-13 saat arası uyurlar, genellikle gündüz uyumazlar.
• 5-12 yaş arası çocuklar geceleri 11 saat uyurlar.
• Son yapılan çalışmalar ergenlerde gecede 10 saatlik bir uykuya ihtiyaç olduğunu göstermiştir. Ortalama 7-7,5 saattir.
• Erişkinlerde ise optimal uyku süresi 8 saattir. Yaş ilerledikçe uyku, uykuya dalma ve uykuda kalma süreleri değişiklik gösterir.

Huzurlu uyku için 5 yöntem

1. Sessiz, gürültüsüz ısısı ayarlanmış, huzur dolu ve fiziksel koşulları iyi olan bir ortam hazırlanmalıdır.
2. Rahat ve güvenli bir uyku için sırt üstü ya da yan yatırılması tercih edilmelidir.
3. Yüzükoyun yatış bebeklerin bazen havasız kalmasına neden olabilir.
4. Kafa tasının düzgün gelişmesi için bebeklerin bir yatışta sizi sağdan görüyorsa, bir dahaki yatışta soldan görmelidir.
5. Loş bir ışıkta ninniler söyleyin, masal okuyun, hikâye anlatın ya da bunun için özel olarak hazırlanmış CD’lerden yararlanın.

Bebeğini doğal yöntemle rahatlat

• Bebeğinize bilhassa bu sıcak yaz gecelerinde uykuya yatırmadan önce ılık bir banyo aldırın. Bu banyoyu eğer bebeğinizin sağlığı el veriyor ise her gece uykudan önce aldırmayı ihmal etmeyin. Bebeğinize banyo yaptırırken banyo suyunun ılık olmasına dikkat edin ayrıca banyo suyunun içerisine iki damla kadar papatya yağı veya bir fincan kadar papatya çayı ilave etmeyi unutmayın.
• Bunun dışında bebeğinizi rahatlatmak için Çin masajını hafif bir şekilde bebeğinize uygulayabilirsiniz. 20 mili litre badem yağına bir damla papatya yağı damlatın. Çin masajını bu karışımdan biraz yağ kullanarak 100 defa kollarının ön kısmını hafif hafif sıvazlayın.
• Eğer bebeğinizi emziriyorsanız bebeğinizi beslemeye başlamadan önce ıhlamur çayı, Kaliforniya gelinciği, melisa ya da papatya çaylarından herhangi birinden bir fincan kadar içebilirsiniz.

Yukarıda saydığımız gayet doğal ve zararsız olan bitkisel çözümler ile bebeğinizi geceleri rahatlatabilir hatta uyku düzenlerini bile sağlayabilirsiniz. Elbette bebeğinizi sakin bir şekilde uykuya yatırmak demek de sizin hatta eşinizin de rahat bir uyku almasını sağlamak demektir.

Bebeklerde gece beslenmesi

Bebek gelişiminde beslenme en az uyku kadar önemlidir. Özellikle yenidoğan bebeklerde ilk 3 ay çok dikkat edilmeli. Gece 3-4 saate bir emzirilmeli. Bebek 3-4 saate bir uyanıp beslenme ihtiyacı duymuyorsa mutlaka sizin bu beslenme zamanı dikkat etmeniz gerekir. Büyüklerimizden veya eşten dosttan sıkça duyduğunuz ‘’bebek gece uyanmasa bile uyandırıp emzirmelisin’’ cümlesini Uzm. Dr. Eda Ayberkin Bilsel Hanım da onaylıyor.

Doktor Ayberkin Bilsel Hanıma göre en uygun gece emzirmesini bırakma zamanı 6. aydan sonra. Altı aylık bebek gece 5-6 saat acıkmadan uyuyabilir. Geceleri 1-2 defa uyanırlar. Bu nedenle gece beslenmesini kesmenin en iyi zamanı olduğunu söylüyor.

Bakın çocuk uzmanı Dr. Duygu Bilgin Hanım bebeklerde gece beslenmesi hakkında neler demiş.

https://www.youtube.com/watch?v=yLzHt9YZHNg

Bebeklerde gece uykusu: Uyku düzeni

Uyku düzeninin ilk adımı yeni doğan bebeğinizi tek seferde 4 saatten daha fazla süre ile uyutmamanızdır. Elbette gece 23.00 ile sabah 06.00 arası saatleri hariç. Bebeklerde gece uykusu saatleri dışında bebeğiniz programın dışına çıkıp daha fazla süre uyuyan bebeğinizi hemen uyandırın. Bu şekilde bebeğiniz her sabah aynı saatte uyanacak ve her gece aynı saatte yatacaktır.

Bebeğinizi ister biberon ile isterseniz de anne sütü ile besleyin bebeğiniz her 3 saatte bir yapılan beslenmeler arasında uyuyor ise bu çok iyidir. Fakat bebeğiniz ilk 3 hafta boyunca beslenme aralarında uyanıyor ise ona bu aralarda mama ya da anne sütü vermeyin. Onun yerine, su, şekerli su ya da papatya çayı gibi bitki çaylarından verin.

Eğer siz bebeğinizi her ağladığında yanına koşup kucağınıza almıyorsanız ve bebeğiniz 3 haftadan sonra 3 saatten fazla uyuyabiliyor ise işte o zaman bebeğinizin zamanla 3 saat 10 dakika, 3 saat 15 dakika gibi zaman artışları ile uyku düzenine adapte olduğunu göreceksiniz. Eğer hata yapmazsanız yani her uyandığında yemek ve kucak vermezseniz bu uyku düzeni bebeğinizin yaşı ilerledikçe artarak devam edecektir.

Eğer her şey yolunda gitmiş ise bebeğiniz 3 aylık olduğu zaman artık bütün gece boyunca uyuyabiliyor ve günde sadece 5 ya da 6 defa besleniyor olmalıdır. Unutmayın sevgili hanımlar bebeğinizi tam saatinde yatırmalı ve tam saatinde uyandırmalısınız. Yani gece 23.00’ da bebeğiniz uykuya yatmış olmalı ve sabah 06.00’ da uyanmış olmalı ve sabah yemek, temizlik ve diğer ihtiyaçları giderilmelidir. Bu da şu demek oluyor hanımlar öyle sabahlara kadar oturmak ve bebeğinizin uyanma saatinde uykuda olma gibi bir lüksünüz yok. Bebeklerde gece uykusunu düzenli yapmak için kendinizi de düzenlemeniz ve bebeğiniz için kendinizi planlamanız gerekiyor.

Bebeklerde uyku eğitimi

Bebeklerde uyku eğitimi vermenin ilk şartı sizin karalı olmanızdır. Düzenli uyku vücudu dinlendirir, beyin gelişimi ve tüm organlar için çok önemlidir. Kararlı davranışız sonunda bebeğiniz uykusunu düzenli periyotlarda alması onun daha sağlıklı gelişmesini sağlayacak.

Bebek uykuya nasıl geçerse gece uykusu hafiflediğinde de aynı ortamı ister. Memede uyuduysa meme, kucakta uyuduysa kucak; kendi kendine uyuduysa yine aynı şekilde uykuya geçer. İşte bu nedenle bebeğe uyku eğitimi vererek kendi kendine uyması alıştırılmalı.

Bebeklerde uyku eğitimi için 3 ayrı metottan bahsedeyim. Kontrollü ağlatma metodu, yatır kaldır yöntemi ve kontrollü uzaklaşma. Hangi metot size uygunsa onu seçersiniz.

Eğitime başlamadan önce rutin oluşturun

Hangi uyku eğitimini seçerseniz seçin yapılacak ilk şey bir rutin oluşturmak olmalı. Uyku saati yaklaştıkça daha az hareketli aktiviteler yapmalı, sakinleşmeli. Ilık bir banyo bebeği iyice gevşetecek ve uykuya geçişini kolaylaştıracaktır. Banyodan sonra bol öpücüklü, bol koklamalı masaj zamanını atlamayın. Ardından hala besliyorsanız iyice karnını doyurun. Sonra da kucağınızda gevşemesine izin verin ve yatağına doğru giderken ona her akşam aynı sözleri söyleyin: ¨Şimdi uyku zamanı bebeğim, uyu da büyü¨ gibi bir uykuya geçiş cümlesi belirleyin. Ayrıca, katı gıdaya geçtikten sonra biberonla süt vermeyi veya emzirmeyi banyodan önce yapın ki uyku ile süt bağlantısını kurmasın artık.

Oluşturduğunuz rutin bir süre sonra bebeğin şartlanmasını sağlayacak ve banyoya girmek, masaj yapmak bile uyku saatinin geldiğini anlamasını sağlayacaktır.

Bebek uyutma yöntemleri (1) Kontrollü Ağlatma (Richard Ferber)

Ferber denince ağlayarak uyku eğitimi geliyor insanın aklına. İşin gerçeği bugüne kadar hep sallanarak, memede veya annesinin koynunda uyuyan bebeğin düzenini hangi yöntemle değiştirmeye kalkarsanız mutlaka ağlayacaktır. Az veya çok ama ağlayacaktır. Ne kadar süreceği ve nasıl olacağı size bağlı. Ferber bebek uyutma yöntemine gelirsek kısaca kontrollü ağlatma diyebiliriz.

Birinci bebeklerde uyku eğitimi yöntemi bu şekilde yapılıyor:

1. Uyku rutininden sonra bebeğinizi kucaklayın, öpün. Gevşemiş halde uykulu ama henüz uyanıkken yatağına koyun. ‘’İyi geceler’’ diyerek odadan çıkın.
2. Büyük bir ihtimalle kısa süre sonra mızmızlanmaya ve ağlamaya başlayacak. (Keşke ağlamasa ama olmuyor) Odaya hemen girmeyin.Kendinize bir süre verin. Örneğin 3 dakika.
3. Bekleme süresinin sonunda odaya girin, ışığı açmayın, kucağınıza almayın. Kısık ve yumuşak bir ses tonuyla sırtını konuşun, okşayın, ellerini tutun sakinleştirmeye çalışın ve çok fazla vakit kaybetmeden, 1 dakika kalın ’’iyi gecele’’ deyin odadan çıkın.
4. Bu sefer kapı önündeki bekleme süresini biraz daha arttırın. Yani en az 4 dakika sonra tekrar yanına gidin ve yukarıda yazılan sakinleştirmeyi tekrar yapın ve odadan çıkın.
5. Dışarıda kaldığınız süreyi biraz daha uzatın.
6. Bebeğiniz uyuyana kadar bu aşamaları tekrar edin.
7. İkinci gece biraz daha fazla direnç gösterebiliyorlar. Yani ilk gece toplamda 20 dakika ağladıysa bu sefer 30 dakika ağlayabilir. Uyuyana kadar kontrollü ağlatma yöntemine devam edeceksiniz.
8. Büyük ihtimalle üçüncü gece 5 dakikada uykuya geçecektir ve dördüncü gece ağlamadan uyuyacaktır.

Kontrollü ağlatma yönteminin destekçileri olduğu kadar bu yönteme karşı çıkan elbette çok var. Ciddi bir irade ve sabır gerektiriyor. Bebeğiniz yatağında ağlarken kapı önünde beklemek çok zor. 3 dakika oluyor sanki 3 saat. Bu yöntemi uygulayacaksanız evdeki diğer bireylerin de size destek olması gerekiyor. Anneanne, babaanne, dede varsa biraz zor olabilir. En iyisi bebekle kendinizi içerden eve kitlemek ve 3-4 gün kimseyi eve almamak.

Richard Ferber’e göre neredeyse bütün bebekler bu 3-4 günlük süreç içinde deliksiz uyumaya başlıyorlar. En fazla bir haftada alışıyorlar ancak yine de bebek çok inatçıysa ve ağlama süresi çok uzadıysa birkaç hafta ara vermekte yarar olduğu söyleniyor.

Bebek uyutma yöntemleri (2) Yatır Kaldır (Tracy Hogg)

Aslında Tracy Hogg önce bu yöntemi önermiyor. İlk söylediği şşş-pat. Bebeğinizi yatağa koyun ve kulağına şışş derken bir yandan da sırtına hafifçe pat pat yapın. Bu yöntemle bir süre sonra kolayca sakinleşip uykuya dalacaktır. Ancak daha büyük bebek şşş-pat ile uykuya dalamıyor ve ağlıyorsa devreye yatır-kaldır giriyor. (En baştan söyleyeyim evet Ferber gibi ağlatmaya bırakmıyorsunuz ama bebek yine de ağlıyor.)

İkinci bebeklerde uyku eğitimi yöntemi bu şekilde yapılıyor:

1. Bebeğinizi uyku rutininden sonra yatağına koydunuz. Ağlamaya başladığında kucağınıza alın ve sustuğu anda hemen geri koyun.
2. Kucağınızda sallamayın, konuşmayın. Susar susmaz yatağa yatırın. Bebek ağlamaya başladığında yine alın susunca yatırın.
3. Bebek sakinleşip yatağa yatırdığınızda uyuyana kadar yatır-kaldır’a devam edin.

Bazen 5 kere bazen 15 belki de daha fazla yapmanız gerekebilir. Ancak her akşam sayısı azalacaktır. Kaç kere yapılacağı ve kaç gün süreceği bebeğe bağlı elbette. Bu yöntemde de bebek ağlıyor ama yanında kalıyorsunuz. Bebeğe verdiğiniz mesaj şu: ¨Ben senin yanındayım ama sen kendi yatağında uyumalısın. Tracy Hogg’a göre bebeği yalnız bırakmadan kendi kendine uyuması için fırsat veriyorsunuz.

Bebek uyutma yöntemleri (3) Kontrollü Uzaklaşma (Kim West)

Uzaklaşma yöntemi genellikle 6 aydan büyük bebekler için öneriliyor. Gerçi Ferber ve Tracy Hogg yöntemlerine başlamak için de 6 ay en iyisi denir.

Son olarak bebeklerde uyku eğitimi yöntemi bu şekilde yapılıyor:

1. Uygulamaya yine rutin ile başlıyorsunuz. Bebeğiniz yine uykulu ancak uyanıkken yatağa yatırın. Bebeğin beşiğinin yanına bir tabure/sandalye koyup oturun.
2. Bebeğiniz yataktayken ağlamasına fırsat vermeden sevin, okşayın, gevşetin. Uykua dalar gibi olursa bu hareketleri azaltın.
3. Bebek size değil siz bebeğe dokunun. Çünkü sizin elinizi tutarak uyursa kısa sürede uyanma ihtimali çok yüksek.
4. Bebeğiniz çok ağlıyorsa, kucağınıza alın, sakinleşene kadar tutun. Sakinleştiğinden öpün ve tekrar yatırın siz de kendi yerinize oturun.
5. Bu yöntemin ilk 3 gününde bebeğiniz uykuya dalana kadar yatağın başında oturun. Gece uyanmalarında da aynı şekilde devam etmeyi ihmal etmeyin.
6. Her 3 günde bir sandalyeyi yatağından biraz daha uzağa götürün.
7. Böylece birkaç gün sonra odanın dışına çıkmış olacaksınız. Bebeğiniz sizi göremeyecek ama sesinizi duyabilecek. Çok ağlarsa gidin kucağınıza alın sakinleştirin ve odadan çıkıp sandalyeye geri dönün.
8. Birkaç hafta sonra ise bebeğinizi yatağına yatırıp odadan çıkacaksınız ve bebeğiniz ağlamadan uykuya dalacak.

Kim West’in kontrollü uzaklaşma yöntemi diğerlerine göre mutlu sona biraz daha geç ulaştırıyor ama bebeği ağlatmak istemeyen ebeveynler için en iyi yöntemlerden biri. Yine sabır gerektiriyor, sakinlik gerektiriyor.

Bebeklerde uyku eğitimi yazısını hazırlarken bu sitelerinden faydalandım.
byothello, elele, slingomom

Umarım bebeklerde uyku eğitimi hakkında gerekli bilgiye sahip olmuşsunuz. Sağlıcakla kalın.