Badem Nasıl Bir Bitkidir, Badem Hangi Bölgelerde Yetişir?
Bademin Latince ismi amygdalus communis’dir. Amygdale amara acı badem, amygdale dulces ise tatlı bademin Latince isimleridir.
Badem bitkisi mart ile nisan ayları arasında pembe ve beyaz çiçekler açar ve 5 ila 12 metre yüksekliğinde acı ve tatlı olarak 2 farklı türde olan bir ağaçtır.
Bademin Yetiştiği Yerler Nerelerdir?
Bademin ana vatanı Güney Çin’dir. Zamanımızda bu ağaç genelde ılıman ve sıcak iklimlerin hâkim olduğu ülkelerde yetiştirilmekte ve doğal olarak yetişmektedir.
Ülkemizde ise hemen hemen ülkenin her bölgesinde ama bilhassa Akdeniz ile Ege bölgelerinde bol miktarda ziraati yapılmaktadır.
Bademin Tarihçesi
Eski kitaplarda badem ağacı hakkında geniş bilgiler bulunmaktadır. Eski Romalılar ve Yunanlıların acı ve tatlı bademi bildikleri anlaşılmaktadır. Badem bilhassa orta çağda önemli olan bir ticaret malıydı.
Bademin Kullanılışı
Acı ya da tatlı bademin tohumları ve bu tohumlardan elde edilen yağ ile acı bademin suyu kullanılmaktadır.
Badem ağacının meyveleri 1 ve bazen de ender olsa da 2 tane tohum taşır. Meyvelerin olgunlaşmasının ardına tahta kadar sert olan dış kabuklar kırılmak sureti ile elde edilir.
Elde edilen badem kuruyemiş, tatlı ve ilaç olarak kullanılır. Ayrıca badem Avrupa mutfağında balık ile birlikte servis yapılmaktadır.
Badem yağı elde etmek için bademin tohumları soğuk bir ortamda pres ile sıkılır. Lokum, çikolata, badem ezmesi ve şurupların yapımında, ilaç olarak ve bazı besinlerde tat ve koku verici olarak kullanılır.
Acı bademin suyu tohumlarından su buharı distilasyonu ile elde edilmektedir. Bu ürün ilaç olarak kullanılır.
Badem kabukları toz haline getirilip su ile karıştırılır ve boğaz ağrısı ile anjine iyi gelir.
Bademin İçindeki Maddeler
Protein, yağ ve şeker hem tatlı hem de acı badem de olan maddeler arasındadır. Ama acı badem de amigdalin adı verilen zehirli bir madde daha vardır. Amigdalin maddesi parçalandığında siyanhidrik asit adı verilen zehir ortaya çıkmaktadır.
Bademin Tıbbı Etkileri Nelerdir?
Tatlı bademin tohumları çok kuvvetli bir besin maddesidir. Badem hem öksürüğü azaltır hem de balgamı söktürür. Ayrıca vücutta kan yapımını da arttırır.
Badem yani genelde bebeklerin kabızlık sorunlarını gidermek için müshil olarak kullanılmaktadır. Bademin bu özeliğinden faydalanmak için badem yağı ile eşit miktarlarda olan pekmez ya da bal karıştırılır ve her 4 ila 5 saatte bir 2 çay kaşığı kadar verilir. Bademin hafif bir dezenfektan etkisi vardır ve bu yüzden de haricen yara ve yanıklar üzerinde kullanılır.
Badem yağı cilt için çok iyi bir besleyici ve yumuşatıcıdır. Bu yüzden badem yağı bilhassa yüze sürülmek sureti ile kullanılır. Ayrıca gebelikte karın ve bacak bölgelerinde meydana gelen gebelik çizgilerini ve derideki çatlamaları düzenli bir şekilde kullanılır ise giderir.
Hafif yanıklarda badem yağı cilde sürülür ise deride su toplanmasını engeller.
Acı badem tohumları zehirli olduğu için gün içinde 8 ila 10 tohum yenmesi durumunda zehirlenme belirtilerine ve 20 ila 30 tohum yenmesi halinde de ölüme yol açabilir. Acı olan bu tohumlar günde en fazla 4 ila 5 tane yenir ise öksürüğü keser, göğsü yumuşatır, bağırsak parazitlerini öldürür ve idrar söktürür.
Acı badem çiğnenir ise ağız kokusunu tamamen giderir. Acı badem suyu genelde öksürüğe, karın ağrılarına ve bulantıya karşı iyi gelir.
Acı badem içeriğindeki amigdalin sayesinde kanser tedavisinde kullanılır. Amigdalin maddesinin insan vücudunda parçalanması ile meydana gelen zehirli madde siyanhidrik asit kanser hücrelerini normal olan vücut hücrelerinden çok daha kolay bir şekilde öldürmektedir.
Acı bademde zehirlenmenin belirtileri arasında karın ağrısı ile baş dönmesi vardır. Böyle bir durum söz konusu ise kişi hemen kusturulmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Badem kabuklarının tozları ya da badem ağacının kabukları ile hazırlanan ılık banyolar sayesinde vücut dinlenip rahatlar.