Şeker Hastaları Nasıl Beslenmeli?
Son dönemde oldukça çoğalan şeker hastalığı, doğuştan ve sonradan olabilir. Pankreasın gerekli insülin üretememesinden kaynaklı olarak, kan şekerindeki düzensizlikler oluşur. Kanda biriken glikoz, tüm vücuda zarar veren bir zehir haline gelir. Şeker dengesini düzenlemek için bazı ilaçlar kullanılır, aynı zamanda beslenme şekli düzenlenir.
Şeker hastalığına sahip kişilerde çok fazla idrara çıkma, ayakaltında batma ve kaşıntı, ağızda kuruluk hissi ve bol bol su içme hissi görülür. Damarlardaki hassasiyetten dolayı tansiyon, kalp, böbrek, göz hastalıkları meydana gelebilir. Diyabette insanlar çok kilo alabileceği gibi zayıflayabilirler de, bu yüzden hastalığın belirtileri iyi izlenmelidir.
Bu Yazıda Neler Var?
Neden şeker hastası oluruz?
Vücuda enerji veren, beynin çalışma sisteminin olmazsa olmazı, kanın işlevini yerine girmesine yardımcı glikoz vücutta dengeli bulunmalıdır. Pankreastan salgılanan insülin kandaki şeker oranını dengelemeye yarar, eğer vücut yeterli kadar insülin salgılamazsa ya da vücut ona karşı bir direnç gösterirse şeker hastalığı ortaya çıkar.
Diyabet eğer kalıtsal ve doğuştansa Tip 1 olarak adlandırılır, eğer sonradan oluşan bir rahatsızlık söz konusuysa Tip 2 olarak adlandırılır. Diyabet hastalığının çok iyi takip edilmesi, diğer organlara zarar verip vermediği gözlenmelidir. Birçok kişinin her gün şekerini ölçmesi komaya girme olasılığını azaltır. Ailede şeker hastası olan varsa vücutta hiçbir belirti olmasa da kan tahlili yaptırmaları önerilir.
Şeker hastalığı belirtileri nelerdir?
Hastalığın bazı belirtileri vardır, bunları kendimizde gözlemleyip en az 2 tanesini kendimizde görüyorsak hemen şeker analizi yaptırmalıyız. Vücutta aniden ateş basması oluyorsa, özellikle eller ve ayaklarda sıcaklığın arttığını hissediyorsanız, ayaklarda karıncalanma ve batma hissi oluşuyorsa şekeriniz çıkmış olabilir.
Şeker hastalığı belirtileri arasında erkeklerde cinsel isteksizlik görülebilir, diş etlerinde rahatsızlık hissi söz konusudur. Diş etlerinde kızarma, ağrı olabilir, ellerinizle dokunmak isteyebilirsiniz. Ayaklardaki mantarlanmalar, genital bölgedeki kaşınmalar şekerinizin çıkmasından kaynaklı olabilir. Sürekli ağzınızın kuruduğunu farkeder su içme ihtiyacı duyarsınız. İdrara çıkma sıklığınız artar, aniden başlayan halsizlik olabilir. Şekeri yükselen kişide aşırı çok yeme görülebileceği gibi iştahsızlık da görülebilir.
Vücudunuzda yaralar çıktığında çok çabuk kapanmıyorsa, iyi beslenmenize rağmen yorgunluk oluyorsa şekerinizi ölçtürün. Pankreas vücuttaki neşe merkezi olduğu için şeker rahatsızlığına sahip kişilerde neşe azalır ve sinirlilik hali ortaya çıkar. Aynı azmanda kilo kaybı gözle görünür hale gelir, bir süre sonra gözde görme sorunları ortaya çıktığı görülmüştür.
Gebelikte diyabet nedir?
Bilindik şeker hastalığı dışında, gebelik döneminde ortaya çıkan diyabet de dikkate alınmalıdır. Hamileliğin devamlılığı için vücut bazı hormonlar salgılar ve bu durum insülinin azalmasına neden olur. Hamilelik sonrasında geçen rahatsızlık genellikle genetiktir, bir daha hamileliğe kadar şekerde yükselme görülmez.
Gebelikte şeker hastalığı analizi için kişiye şekerli bir su içirilir ve bir süre sonra şeker oranı ölçülür. Bu ölçüye göre gebelikteki şeker durumu ortaya konur. Diyabet söz konusuysa beslenme şekli ona göre şekillenmek zorundadır.
Şeker hastalığının sık görülen durumlar
Yapılan araştırmalar gösteriyor ki fazla kilosunu olan kişilerde şeker hastalığı sık görülüyor. Vücuduna insülin direnci görülenlerde, yüksek tansiyonu olanlarda, yaşı ilerlemiş olanlarda diyabet görülebilir. Belirli yaştan sonra genel kontrol olarak şeker analizi yapılmalıdır. Kötü kolesterolü yüksekken iyi kolesterolü düşük olanlarda şeker yükselebilir.
Her hastalıkta olduğu gibi diyabette de günlük egzersiz çok önemlidir. Hareketsizlik vücudun çalışma sistemini olumsuz etkiler, yumurtalıklarında miyom bulunanlarda vücuttaki glikoz artışı görülebilir. En önemli faktör ailedeki bireylerin şeker rahatsızlığının bulunmasıdır, bu durumu göz önünde bulundurmalı ve çok basit bir kan tahliliyle ya da şeker ölçüm cihazıyla şekerinizin kaç olduğunu görmelisiniz.
Şeker hastalığının vücuda ne gibi zararları var?
Tüm vücut enerjiyle çalışır ve enerji kaynağının kanda çok fazla olması diğer organların sağlıklı çalışmasını engeller. Şeker hastalığı kontrol altında tutulduğu takdirde bir problem oluşturmaz ancak tedavi edilmezse vücuttaki bazı problemlerin nedeni olabilir. Şeker hastalığı en çok rastlanan etkisi ayaklardaki yanma, kaşınma, hissizlik halidir. Ayaklardaki yanma ve enfeksiyonlar fark edilmediğinden yaralar çıkabilmektedir. Yaralar çok uzun süre geçmemekte ve mikrop kaparsa büyüyebilmektedir.
Kalp damar rahatsızlığında bir artış görülebilmekte, kalp krizleri meydana gelebilmektedir. Gözün ışıkla irtibatta olduğu bölgedeki damarlarda kan akışını azaldığından görme problemleri ortaya çıkabilir. Gözde bulanıklık olduğunda göz doktoruna başvurmalısınız. Sinir hücrelerine bağlı bazı damarlarda küçülmeler, tıkanıklık oluşabilir. Şeker hastalığı böbreklerle de çok ilgilidir, böbrekte yetmezliği oluşabilir. Diyabet hastası olan biri bir de alkol ve sigara kullanıyorsa vücut tahribatını hızlandırmış olur.
Şeker ölçümü nasıl yapılır?
Açlık şekeri diye bilenen ölçümde sabah aç karına kan tahlili yapılır. Bu tahlilde kan şekerindeki oran 125 ve üzeriyse yüksek şeker, 80 nin altındaysa düşük şekerden söz edebiliriz. Sonuçlardan emin olmak için kısa aralıklarla(ard arda iki gün) şekeri ölçümü yaptırmak doğru olacaktır. Bir ay aralıkta ölçtürdüğünüz iki şeker analizinde sonuç 180 den fazlaysa hemen tedaviye başlanması gerekir.
Gebelikte yapılan şeker yüklemelerinde 2 saat beklenir ve şeker ölçülür eğer 190 nın üzerinde bir değer çıkarsa gebelikte diyabetten bahsedilir. Dilerseniz doğru ölçen bir şeker ölçüm cihazından yararlanabilir, kısa sürede şekerinizin kaç olduğunu öğrenebilirsiniz. Şeker hastalığı teşhisi konulduğu andan itibaren kendinize bir şeker ölçüm cihazı edinmelisiniz.
Şeker hastalığı nasıl tedavi edilir?
Kalıtsal bir şeker hastalığından söz ediliyorsa beslenmeye dikkat etmek çok önemlidir. Vücudu yormadan bol oksijenli ortamda yürüyüş yapmak iyi gelecektir. Çok yağlı ve şekerli yiyecekler, makarna, mantı, börek gibi hamur işleri kesinlikle tüketilmemelidir. Doktorun uygun gördüğü ilaç kullanımı yapılır, çok ileriki zamanlarda gerek görülürse pankreas nakli yapılmaktadır. Bu nakilden sonra iyileşme yapılan kontrollerden son belli olmaktadır.
Şeker hastalığı en çok Tip 2 olarak görülür ve rahatsızlığın ilk zamanlarında hap tedavisine başlanır. İlaç tedavisinde iyileşme görülmezse insülin kullanımı başlar, insülinin dozu hastanın durumuna göre ayarlanır. Çok kilosu olan şeker hastalarına bazı ameliyatlar uygulanmaktadır, bu şeker düzeyini düzeltir. Hastaların egzersiz yapması da tedaviye ek bir yöntemdir.
Şeker hastalığına bitkisel çözüm
Şeker hastalığını tamamen geçiren bitki yoktur ancak vücudun şeker dengesini sağlamasında yardımcı besinler vardır. Öncelikle alınan meyve sebzelerin taze ve iyi temizlenmiş olması şarttır. Proteinden zengin besinlerin tüketimi azaltılmalı, unla yapılan hiçbir ürün yenmemelidir. Tatlılardan uzak durulmalıdır, bazı baharatlar vücuttaki alerjiyi tetikleyebileceğinden baharatlar ölçülü yenmelidir.
Şeker hastalığı olanlar özellikle ekşi elma yiyerek açlık duygusunu bastırabilirler. Yağlı yiyecekler, kızartmalar vücuda zarar verir. Unların kepekli olanı tercih edilmelidir, salatalarda zeytinyağı ve ev yapımı sirke kullanılmalıdır. Beyaz etler haşlama şeklinde ve yağsız yenmesi tavsiye edilir, kırmızı etin hazmı zor olduğundan diyabetliler kontrollü şeklinde tüketmelidir.
Baharatları sofranızdan eksik etmeyin
Şeker haslığının sofrasından eksik etmemesi gereken baharat tarçındır. Tarçının kan şekerini dengeleme özelliği bulunur, yemeklerin üzerinde ve bitki çaylarında tarçın kullanılmalıdır. Ekşi tatlar şekeri dengeler, kan sulandırıcı kullanmıyorsanız limon tüketebilirsiniz. Yüksek şekeri olanlar süt ürünlerinin arasından yoğurdu tercih etmeliler. Tuz tüketimi tamamen sonlandırılmasa da oldukça azaltılmalıdır.
Şeker hastalığı beslenmeyle direkt bağlantılı olduğu için yiyeceklerin sirkeli suda iyice temizlenmesi çok önemlidir. Bol bol yeşil bitkiler tüketilmeli, çay ve kahve gibi kafein içeren içecekler abartılmamalıdır. Sigara, alkol içilmemeli ve yorucu bir iş hayatından uzak durulmalıdır. Beslenme şekliniz için ayrıntılı bilgiyi doktorunuz verecektir, onun talimatlarına uyunuz.