Meme Kanseri Nedir, Kendi Kendine Meme Muayenesi Nasıl Yapılır?

Meme kanseri hayatının herhangi bir döneminde her 8 kadından birinde görülmekte olan bir kanser türüdür. Meme kanseri kadınlarda görülen kanserlerin yaklaşık olarak %30’unu oluşturan malign bir tümördür. Meme kanserinde Amerika’da yaklaşık olarak 211.000, Avrupa’da ise 180.000 yeni vaka ile karşılaşılmaktadır. Meme kanseri diğer tüm jinekolojik tümörlere nazaran 3 kat daha fazla yaygındır.

Hala meme kanserinin oluş nedeni tam anlamı ile bilinmese de meme kanserinin erkeklerde de görülme olasılığı vardır. Her 100 meme kanseri kadına karşılık olarak 1 erkek bireyde aynı hastalık görülmektedir.

Önce Tanıyalım!
Meme, göğüs kemiğimizden koltukaltlarına ve kaburgalarımızın alt sınırlarına kadar uzanan bir organdır.

Meme, yağ dokusu ile süt bezleri ve bu bezlerde üretilen sütü meme başına taşıyan kanallardan oluşmaktadır.

Meme Kanseri Nedir?

Meme kanseri, süt bezleri ve süt kanallarını döşeyen hücrelerin, kontrol dışı bir şekilde çoğalmalarıdır.

Meme Kanserinde Risk
Meme kanserinde özellikle 30 ila 35 yaşından sonra risk artmaktadır. 45 ila 55 yaşları arasında menopoz devresi nedeni ile meme kanseri riskinde azalma görülürken, 55 yaş sonrası meme kanseri riski hızla tavana vurmaktadır.

Meme kanseri tanısı konulan kadınların yaklaşık olarak %50’si özellikle 65 yaş üstü kadınlardır.

İleri Yaş: Meme kanserinde yaş etmeni en önemli sırada yer almaktadır. Meme kanserine yakalanan kadınların neredeyse yarısı 50 yaş üzerindeki kadınlardan oluşmaktadır.

Aile Öyküsü: Meme kanserine yakalanma riski özellikle anne ya da kardeşinde bu hastalığa yakalananlar için çok daha fazladır. Fakat meme kanserine yakalanan kadınların yaklaşık olarak %85 gibi büyük bir oranında ailesinde bu hastalığa daha önce yakalanan kadınlar yoktur.

Meme kanseri hastalarında aile öyküsü faktörü sadece anne, kız ve kız kardeşten oluşan yakın akrabaları kapsar.

Aile bireylerinin herhangi birinde meme kanseri geçmişi olan menopoz ve öncesi kadınlar aile bireylerinde meme kanseri teşhisi konulma yaşından en az 10 yıl önce mamografi çektirmeye gitmelidirler. Yani anne ya da kız kardeşinize hangi yaşlarında meme kanseri teşhisi konuldu ise o yaştan 10 yıl önce kontrole gitmeniz gerekmektedir.

Bir kadında ailesinden 1. derecede birinin meme kanseri geçmişi var ise bu kişinin meme kanserine yakalanma riski 2 kat daha fazla olsa bile, ülkemizdeki her 10 meme kanseri hastasından sadece 1 tanesinde meme kanseri etmeni ailevidir.

Erken Menarş: Meme kanserini riskini arttıran diğer bir etken ise 12 yaş öncesi adet kanamasının başlamasıdır.

Geç Menopoz: Menopoz döneminin 55 yaş sonrası başlaması.
Geç Doğum Yapmak: 30 yaşından sonra hiç hamile kalmamak ya da 30 yaşından sonra hamile kalmak.

Alkol Kullanımı: günlük alkol tüketiminin 2 kadehin üzerinde olması meme kanserini riskini arttıran bir diğer faktördür.

Östrojen Tedavisi: Meme kanseri gelişimde az da olsa östrojen alımı etkilidir. Fakat östrojen alımı Alzheimer, kalp hastalığı ve kolon kanseri risklerini azaltmaktadır.

Geçmiş Meme Kanseri Hikâyesi: daha önce meme kanseri hastalığını yaşamış olan kadınlarda, diğer memelerinde de kanser oluşumu riski yüksektir. Fakat bu risk hesaplamalara vurulduğunda yılda %1 ve ömür boyu %10 oranındadır.

Bu yüzden meme kanseri teşhisinin ardına yapılan klinik gözlemeler sadece kanserin tekrar ortaya çıkmasını değil aynı zamanda diğer memede de oluşma olasılığını gözlemlemektedir.
Cinsiyet: Kişinin kadın olması meme kanseri riskini arttırmaktadır.

Çünkü meme kanserli her 100 kadına göre meme kanseri hastalığı sadece 1 erkekte görülmektedir.

Radyasyona Maruz Kalma: Hodgkin hastalığı nedeni ile ışın tedavisi olan kişilerde yaklaşık olarak 10 yıl sonra meme kanserine yakalanma riski oldukça yüksektir. O yüzden bu hastaların yakından meme kanseri riski için takip edilmeleri çok önemlidir.

Fazla Kilo Ve Beslenme Şekli: bazı meme kanseri tiplerinde kişinin beslenme şekli rol oynamaktadır. Bu yüzden özellikle yaşı ilerlemiş ve fazla kilo sorunu olan kişilerde meme kanseri daha fazla görülmektedir.
Meme kanseri hastalığında riski azaltmak için özellikle az yağlı, meyve ve sebze ağırlıklı diyet yapılmasına dikkat edilmelidir.

Sigara: Sigara ve meme kanseri arasındaki ilişki tam olarak henüz net değildir. Fakat sigara birçok organ kanser hastalıklarında rol oynamaktadır.

Kanserde Bulgular
Meme kanserinde bulgular arasında kitle, meme başında çekilme, ciltte çekilme, meme başında akıntı, ciltte kızarıklık ve ciltte renk değişimi (peau d’orange) bulunmaktadır.

Meme Kanserinde Erken Tanı
Meme kanserinde erken tanı yöntemleri arasında kendi kendine meme muayenesi, doktor muayenesi, ultrasonografi, mamografi, MRI ve biyopsi yer almaktadır.

Kendi Kendine Meme Muayenesi
Her kadın kendi kendine meme muayenesi yapmayı öğrenmek zorundadır. Ve bu muayeneyi düzenli bir şekilde sürekli uygulamalıdır.

Meme kanserinde, memedeki kitlelerin yaklaşık olarak %80’i iyi huylu ya da kötü huylu fark etmeksizin kadınların kendilerini el ile muayene etmesi sonucu ya da tesadüfen keşfedilmektedir. Tesadüfen fark edilen kitleler çok büyük olmalarına rağmen, kendi kendine muayene sonucu fark edilen kitleler oldukça küçüktür.

Kendi Kendine Meme Muayenesi Nasıl Yapılır?
Adet döngüsünün 5 ila 7. Günleri arasında ayda 1 defa kendi kendine meme muayenesi yapılması en ideal olanıdır.

Menopoz döneminde olan ve adet görmeyen kadınlar her ay kendi belirledikleri bir dönemde kendi muayenelerini yapabilirler.

Kendi Kendine Meme Muayenesi Aşamaları
1. Göz ile yapılan değerlendirme.
2. Yatar pozisyonda el ile yapılan değerlendirme.
3. Ayakta el ile yapılan değerlendirme.

Göz İle Yapılan Değerlendirme
• Rahatlayın ve her iki kolunuzu da serbest bir şekilde yanlara bırakın.
• Kollarınızı yukarı doğru kaldırın ya da her iki kolunuzu da başınızın arkasına koyun.
• 3 orta parmağınızı birleştirin ve bu 3 uygulamadan herhangi birini yapın.
Göz İle Yapılan Değerlendirmede Nelere Dikkat Edilmeli?
• İlk önce göğüslerinizin normal, şekil, renk ve ölçülerde olup olmadığına dikkat edin.
• Gözle fark edilir derecede bir çarpıklık ya da şişlik olup olmadığını kontrol edin.

Meme Kanserini Kendiniz Teşhis Edin!

Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalıdır?

• Şişkinlik, kızarıklık ya da ağrı.
• Çukurlaşmış ya da konumu değişmiş meme ucu.
• Deride görülen şişme, çukurlaşma ya da buruşma.

Ayakta El İle Muayene: Yukarıda bahsettiğimiz aynı şekil değişikliklerini arayın, her bir meme ucunu nazik bir şekilde sıkıp boşaltımlarını kontrol edin.

Yatar Pozisyonda Muayene: Sağ eliniz yardımı ile sol göğsünüzü, sol eliniz yardımı ile sağ göğsünüzü kontrol edin. Elinizin 3 orta parmağını yapışık ve düz bir şekilde sert ve düz dokunuşlar ile göğsünüzü muayene edin.

Köprücük kemiğinizden başlayın ve koltukaltlarınızdan göğüslerinizin arasına kadar tüm göğsünüzü dikkatli bir şekilde muayene edin.

3a Dairesel Hareket: İlk önce meme ucunuzdan başlayın ve sonra çapı büyüyen daireler çizerek kontrol etmeye devam edin.

3b Doğrusal Hareket: Parmaklarınızı aşağı ve yukarı hareket ettirin. Yumuşak teması cilt altındaki doku için kullanırken daha derinlerdeki dokuyu anlayabilmek için daha sert bir baskı uygulayın.

Muayeneye başlarken hafif dokunuşlar ile başlayıp kaburgalarınıza indikçe basıncı arttırın.

Meme Sağlığı İçin İzlem Aralıkları
• Her iki yılda bir 40 yaşına kadar doktor muayenesi ve gerekli görülür ise ultrasonografi yapılmalıdır.
• 40 ila 50 yaş arasında gerekli görülürse ultrasonografi, bir defa kontrol etmek için mamografi ve her 2 yılda bir doktor muayenesi gereklidir.
• 50 yaş sonrası için her yıl doktor muayenesi ve her yıl mamografi yapılmalıdır.